Zachowek: Co to jest i komu się należy?
Zachowek to forma zabezpieczenia spadkobierców ustawowych. Zachowek należy się osobom najbliższym spadkodawcy w sytuacji, w której zostały one całkowicie pominięte w testamencie. Czym jest prawo do zachowku? Ile wynosi zachowek? Kto może dochodzić swoich praw do spadku poprzez instytucję zachowku?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, podstawą dziedziczenia w Polsce jest testament. W sytuacji, w której nie sporządzono testamentu dziedziczą spadkobiercy ustawowi określeni w Ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.. W sytuacji, w której w testamencie sporządzonym przez spadkodawcę zostali pominięci spadkobiercy ustawowi, mogą oni dochodzić swoich praw. Taką możliwość daje im właśnie instytucja zachowku, zgodnie z którą pominięci w testamencie spadkobiercy ustawowi mają prawo do uzyskania zapłaty pieniężnej w kwocie określonej przez przynależy im ułamek spadku. Zachowek może mieć formę wyłącznie zapłaty pieniężnej. Oznacza to, że spadkobierca testamentowy nie jest zobligowany do wydania jakiejkolwiek rzeczy należącej do spadkodawcy, ani też do przeprowadzenia podziału majątku wychodzącego w skład spadku. Jest natomiast zobowiązany do zapłaty sumy pieniężnej potrzebnej do pokrycia zachowku labo do jego uzupełnienia.
Kiedy i komu przysługuje zachowek?
Prawo do zachowku przysługuje w sytuacji, w której osoba ustawowo uprawniona do dziedziczenia nie otrzymała należnej jej części majątku spadkowego, czy to w drodze dziedziczenia, czy w postaci zapisu, czy też poprzez uczynioną przez spadkodawcę i zaliczaną do spadku darowiznę.
Należy przy tym pamiętać, że prawa do zachowku nie otrzymują spadkobiercy, którzy:
- – wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
- – dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
- – uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.
W powyższych przypadkach przyczyna wydziedziczenia osoby uprawnionej do zachowku powinna wynikać bezpośrednio z treści testamentu. Jednocześnie roszczenie o zachowek nie przysługuje:
- – osobom uznanym orzeczeniem sądu za niegodne dziedziczenia,
- – osobom, które odrzuciły spadek,
- – osobom, które zawarły ze spadkobiercą umowę o zrzeczeniu się dziedziczenia,
- – małżonkowi, przeciwko któremu spadkodawca przed śmiercią wystąpił o orzeczenie rozwodu lub separacji z jego winy, a żądanie to było uzasadnione,
- – małżonkowi pozostającemu ze spadkodawcą w separacji.