Ile czasu po wypadku można ubiegać się o odszkodowanie?

Wypadek czy błąd medyczny często rodzą pytanie, ile czasu jest na uzyskanie odszkodowania. Terminy przedawnienia różnią się w zależności od rodzaju zdarzenia, a ich przekroczenie zwykle uniemożliwia dochodzenie roszczeń. Warto je znać, aby nie stracić prawa do rekompensaty.

Dlaczego terminy w przypadku odszkodowań są tak ważne?

Każde roszczenie odszkodowawcze ma swój okres ważności. Po upływie określonego terminu roszczenie ulega przedawnieniu, co oznacza, że poszkodowany nadal teoretycznie może domagać się odszkodowania, ale sprawca lub zakład ubezpieczeń może podnieść zarzut przedawnienia. Jeżeli to zrobi, sąd oddali powództwo, nawet jeśli wypadek był bezsporny i szkoda oczywista.

Przedawnienie roszczeń po wypadkach — ogólne zasady

W większości sytuacji roszczenia o odszkodowanie przedawniają się na ogólnych zasadach wynikających z Kodeksu cywilnego. Jednak istnieją liczne wyjątki, które mogą znacząco wydłużyć albo skrócić okres, w którym można skutecznie domagać się rekompensaty.

Najczęściej stosowane terminy to:

• 3 lata – podstawowy termin przedawnienia roszczeń odszkodowawczych,
• 10 lat – dla szkód powstałych wskutek przestępstwa,
• 20 lat – dla roszczeń wynikających z czynu będącego zbrodnią,
• do ukończenia 20 roku życia poszkodowanego – jeżeli szkoda dotyczy małoletniego.

Te zasady brzmią prosto, ale praktyka pokazuje, że prawidłowe ustalenie terminu może wymagać analizy okoliczności zdarzenia, dokumentacji medycznej, protokołów policyjnych czy akt postępowania karnego.

Odszkodowanie po wypadku komunikacyjnym

To najczęściej spotykana kategoria roszczeń, wobec której obowiązują szczegółowe terminy.

• 3 lata od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i o osobie zobowiązanej do jej naprawienia,
• 10 lat, jeżeli szkoda wynika z czynu zabronionego.

Szkody na osobie mogą przedawnić się później

Sąd Najwyższy wielokrotnie wskazywał, że jeśli szkoda ujawni się po dłuższym czasie (np. powikłania neurologiczne kilka lat po wypadku), bieg terminu można liczyć od momentu, w którym poszkodowany dowiedział się o rozmiarze szkody.

Odszkodowanie po wypadku przy pracy

W takich sprawach stosuje się inne zasady, ponieważ roszczenia mogą być kierowane zarówno wobec ZUS, jak i wobec pracodawcy.

• Roszczenia wobec pracodawcy przedawniają się po 3 latach
• Roszczenia wobec ZUS mają własne terminy

Odszkodowanie za błąd medyczny

To jedne z najtrudniejszych spraw, głównie dlatego, że szkoda często ujawnia się dopiero po latach. Dlatego terminy są tu bardziej elastyczne.

• 3 lata – od dnia, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie odpowiedzialnej,
• 10 lat – maksymalnie dla szkód będących wynikiem czynu zabronionego,
• Brak możliwości przedawnienia przed ukończeniem 20 roku życia – gdy poszkodowanym jest dziecko.

W praktyce oznacza to, że osoba, która po latach dowie się, że jej stan zdrowia wynika z błędu lekarza, nadal może ubiegać się o odszkodowanie za błąd medyczny.

Wypadki śmiertelne — kiedy mogą wystąpić bliscy?

Termin przedawnienia roszczeń przysługujących rodzinie zmarłego zależy od tego, co było przyczyną wypadku.

Najważniejsze zasady:

• roszczenia rodziny przedawniają się 3 lata od dnia dowiedzenia się o szkodzie,
• jeśli śmierć była wynikiem przestępstwa — 10 lat,
• jeżeli sprawca został skazany prawomocnym wyrokiem — termin liczy się od dnia popełnienia czynu.

Rodzina może wystąpić o zadośćuczynienie, odszkodowanie, zwrot kosztów pogrzebu, a także rentę alimentacyjną.